Ölüyü tezkiye etmenin anlamı ve hükmü nedir?

Cevap:

Ölen kimsenin, iyi bir insan olduğuna Müslümanların şahitlik etmelerine tezkiye denir. Her Müslüman, öldüğünde hakkında güzel şehadette bulunulacak bir hayat yaşamaya çalışmalıdır. Bununla birlikte ölünün, tanıyanlarının güzel şehadetlerinden- her bakımdan öyle olmasa bile- yararlanacağı umulur. Hz. Peygamber (s.a.v) şöyle buyurmuştur: “Bir Müslüman öldüğünde yakın komşularından dört hane halkı kendisi için, “Bu adam hakkında hayırdan başka bir şey bilmiyoruz” diye şehadet ettiklerinde, Allah Teâlâ şöyle buyurur: “Ey müminler! Sizin bildiğinizi, bu ölü hakkındaki şehadetinizi kabul ettim, sizin bilmediğiniz kusurlarını da ben affettim (Ahmed b. Hanbel, el-Müsned, XXI, 174). Tezkiye için cenaze namazından önce veya sonra, “Bu kişiyi nasıl bilirsiniz?” şeklindeki soruya, iyi olarak bilinen kişiler için “İyi biliriz” diye şahitlik etmek, kötü olarak bilinen kişiler için susmak, tanınmayan kimseler için ise, “Allah rahmet eylesin” demek uygun olur. Zira Hz. Peygamber (s.a.s.), “Ölülerinizi iyilikleriyle anınız, kötülüklerinden bahsetmeyiniz” buyurmuştur (Ebu Davud, Edeb, 49; Tirmizî, Cenâiz, 34).